In de zomer van 2010 had ik een helder beeld van m’n afstudeeronderwerp. Totdat ik op het laatste moment besloot om alles om te gooien. In plaats van ‘excellentie’ moest het ‘iets met iPads en lesmateriaal‘ worden. Omdat ik het gevoel had dat docenten steeds meer zelf selecties uit digitaal materiaal zouden gaan maken…
Flashback: eerste post
De eerste post die ik op dit blog schreef, de eeuwige student.
Wederom: Frankfurt
Oktober is Buchmesse-maand! Op 9, 10 en 11 oktober bezocht ik samen met collega’s en studenten de grootste boekenvakbeurs ter wereld in Frankfurt, en ook dit jaar was dat een inspirerend bezoek. Ik had een volle agenda, met afspraken, een studentenprogramma met internationale zusteropleidingen en natuurlijk rondlopen en nieuwe ontwikkelingen spotten.
Een aantal afspraken stond van tevoren al vast. Zo praatte ik samen met een collega bij met iemand van de CPNB, over het project dat wij samen met hen voor onze tweedejaars organiseren. Ook ging ik met een bevriende kinderboekenredacteur mee naar een afspraak bij een Britse uitgever, om weer even live te ervaren hoe het is om als redacteur op de beurs te werk te gaan. Daarnaast werd er natuurlijk bijgepraat met de collega’s uit Stuttgart en Oxford.
Verder had ik een afspraak met iemand die tot voor kort bij Cambridge University Press werkte. Zij vertelde me meer over de manier van werken bij zo’n traditionele University Press, waar een grote redactieraad over de kwaliteit van elke publicatie waakt, en waar het (mede daardoor) behoorlijk lang kan duren voordat er iets nieuws op de markt komt. Ze wees me er ook op dat met name in Spanje de ontwikkelingen op het vlak van eTextbooks ver zijn: de Spaanse regering vindt het van groot belang dat het onderwijs beter wordt gemaakt met digitale middelen, en pompt hier veel geld in. Ze raadde me dan ook aan om publicaties uit deze hoek te gaan bekijken.
Naast persoonlijke afspraken, stond de agenda ook vol met activiteiten voor en met studenten. Wij hadden vijf studenten van de HvA bij ons, en de zusteropleidingen Oxford Brookes University en de Hochschule der Medien uit Stuttgart hadden ook elk vijf bachelor-studenten geselecteerd. Met elkaar volgden deze 15 studenten een programma: ze kregen korte sessies met uitgevers, vakbladen en rechtenmensen uit de verschillende landen, bezochten een paar stands waar ze toegesproken werden en werkten ook nog in internationale teams samen aan een opdracht. Voor de vakbladen/universiteitssites schreef elke student een persoonlijk profiel over zijn/haar kijk op het boekenvak en zijn/haar toekomst in dat vak. Op vrijdagmiddag presenteerden de studenten hun bevindingen op de stand van de gezamenlijke Duitse hogescholen: een ‘proud moment’!
Tussen de bedrijven door heb ik vooral rondgelopen, en geprobeerd de laatste ontwikkelingen te spotten. De collega’s productietechnieken lieten me in vogelvlucht een aantal zaken op het vlak van grafisch ontwerp en druktechnieken zien, tussendoor spotte ik op crime-gebied wat zaken, en verder bracht ik tijd door in hal 8.0 en hal 4.2, waar academische uitgevers en ook veel bedrijven op het vlak van innovatie hun stands hebben.
In grote lijnen was in die hallen vooral te zien dat de focus aan het verschuiven is. Vijf jaar geleden draaide het in de stands nog om hardware. Het e-book was aan een opmars bezig, maar niemand had ‘het e-book’, dus iedereen liet zijn product zien. Drie jaar geleden was duidelijk dat de tablet, met de net door Apple geïntroduceerde iPad voorop, een belangrijke speler zou worden in de markt, en richtte men zich vooral op het technisch aanleveren voor zowel e-books als tablets. De stands stonden toen nog vol met woorden als xml, cms, multiplatform en meer van dat soort termen.
Diezelfde termen zie je ook nu nog op veel stands voorbij komen, maar de focus is aan het verschuiven. Het draait niet meer puur en alleen om technische platformen aan de achterkant (hoewel er daar ook nog genoeg van aangeboden worden); steeds meer begint de content centraal te staan. Zeker wanneer het gaat om studieboeken, zie je dat het (eindelijk) niet meer alleen gaat om het ‘bezorgen’ van boeken op alle apparaten. Beetje bij beetje begint de focus te verschuiven naar wat je dan moet doen met die content om optimaal gebruik te maken van de ‘digitaalheid’ die deze platforms bieden.
Wat je wel merkt, is dat iedereen daar nog mee worstelt. Kleine bedrijfjes proberen met gesloten authoring-systemen de markt op te komen en het nieuwe ‘ei van columbus’ te worden. Grotere uitgevers vertalen hun volledige aanbod stukje bij beetje naar interactieve uitgaven, maar doen dat vaak wel nog in gesloten ‘reading’-systemen. Maar, bij beiden begint het besef door te komen dat het doorzetten van platte tekst naar een digitaal apparaat niet het einddoel is. Het heeft wellicht nog een paar jaar nodig, maar hopelijk zet deze trend door, en gaat het steeds minder om apparaten en systemen, en steeds meer over de inhoud en hoe je daar het beste mee om kunt gaan. Ik kijk nu al uit naar de Buchmesse van 2017!
What’s in a name?
“What’s in a name? That which we call a rose
By any other name would smell as sweet.”
Shakespeare laat het Juliet verzuchten als zij het heeft over haar geliefde Romeo, en het zijn gevleugelde woorden geworden. Het gaat om de inhoud, niet om hoe je iets noemt. Toch? Ja en nee. Soms is het handig om een duidelijke naam te hebben, zodat iedereen meteen weet waar je het over hebt.
In het geval van het soort ‘eTextbooks’ waar ik over nadenk (let op de aanhalingstekens), vind ik dat nog wel eens lastig, die juiste naam. eTextbooks zijn, volgens mij, digitale varianten van een papieren boek. Zelfs als er nooit een papieren evenknie is gepubliceerd, gaat het bij een eTextbook om een totaal studieboek, met een inleiding en hoofdstukken, en eventueel ook vragen en opdrachten om jezelf te toetsen.
Ook een eJournal is duidelijk: een digitale variant van een wetenschappelijk tijdschrift, dat met enige regelmaat verschijnt en een verzameling artikelen over een bepaald onderwerp of vakgebied bevat. De artikelen uit eJournals zijn vaak ook als losse bestanden te verkrijgen.
Maar hoe noem je het wanneer een docent een aantal van zulke artikelen verzamelt, er wellicht een artikel uit een krant en een hoofdstuk uit een boek aan toevoegt, zelf een introductie of misschien ook een hoofdstuk schrijft, en het geheel bundelt? In de papieren variant noemen we een dergelijke bundeling op onze hogeschool een reader, maar ook de term syllabus wordt in hoger onderwijs wel gebezigd.
Je zou denken: da’s makkelijk. Een textbook wordt een eTextbook, een journal wordt een eJournal, dus een reader wordt een eReader. Die vlieger gaat helaas niet op. De term e-reader wordt al gebruikt om een apparaat te beschrijven waar je digitale boeken (e-books) op leest. De e-reader onderscheidt zich van de tablet doordat hij niet over een lcd-scherm beschikt, maar gebruik maakt van e-inkt, waardoor het lezen van het scherm minder belastend is voor de ogen.
Kortom: eReader kan niet. En eSyllabus klinkt op de een of andere manier ook niet erg lekker, dat klinkt teveel als een IT-oplossing. De vraag blijft dus: hoe noemen we deze ‘reader nieuwe stijl’? Toch maar gewoon een eTextbook? Een eBundel? Reader 2.0? Gewoon reader, en niet zo moeilijk doen over dat gekke ‘e’-voorvoegsel? Als iemand een ingeving heeft, hoor ik het graag!
And now for something completely different…
Terugkijkend op m’n blogs van afgelopen studiejaar, zie ik dat ik:
a. weinig heb geschreven
b. in 2013 alleen over MOOCs heb geschreven (of over opdrachten die daar onderdeel van waren)
Omdat de zomervakantie toch altijd voelt als een extra ‘Oud & Nieuw’ (nieuw studiejaar, met z’n allen met schone lei beginnen, dat soort zaken), kan ik ook wel aan goede voornemens doen. Een daarvan is het bloggen: het is tijd om aan beide punten wat te gaan veranderen. Ik wil weer vaker gaan schrijven, en ik wil proberen inhoudelijk wat focus aan te brengen. Dat betekent iets minder schrijven over het werken als hbo-docent in z’n algemeenheid, en ook wat minder over eLearning in de brede zin die ik tot nu toe hanteerde. De focus moet komen te liggen op het gebruik van eTextbooks in het hoger onderwijs. Zo, nu kan ik niet meer terug :-).
Natuurlijk komt die focus niet helemaal uit de lucht vallen. Ik studeerde (alweer twee jaar geleden!) af met een masterthese waarin ik onderzocht hoe hbo-docenten eTextbooks zouden willen gebruiken, en ik sinds die tijd heb ik gezocht naar manieren om me ook op het werk met het onderwerp bezig te kunnen houden. Kort geleden heb ik dan toch een wel heel toffe manier gevonden, in de vorm van een project waar ik aankomend jaar veel tijd aan mag gaan besteden. Of de precieze inhoud van dat project al voor publicatie vatbaar is, dat weet ik nog niet precies, dus dat houd ik nog heel even vaag. Sorry. Maar neem van mij aan dat het leuk is, dat ik heel veel ga leren over eTextbooks in hbo en dat we daar heel praktisch mee aan de slag gaan. Later meer.
In de tussentijd ga ik op onderzoek uit. Binnen en buiten onze hogeschool gebeurt heel veel, en op de een of andere manier wil ik dat allemaal bij elkaar zien te brengen. Onder andere op dit blog. Dat dus vanaf vandaag ook een kopje ‘= eTextbooks’ krijgt.